Vakblad voor sociaal professionals
en het sociaal domein

Co-creatieve buurtprojecten lopen vast in beheersingsdrang

Waarom kunnen we in twee weekenden niet onze buurt de mooiste, beste, krachtigste plek van de stad maken? De Oasis Game is een Braziliaanse methodiek die in Nederland wordt toegepast en bewoners uitnodigt om met hun talenten een buurtdroom gezamenlijk te realiseren. De realisatie van die buurtdroom loopt helaas vaak stuk op beheer- en beheersingsdrang
Co-creatieve buurtprojecten lopen vast in beheersingsdrang

 

De Oasis Game biedt bewoners een uitnodiging om hun droomproject te realiseren, gebaseerd op aanwezige talenten, middelen en energie in een wijk. De bewoners werken in twee weekenden op een golf van positieve energie naar concrete resultaten. Dromen krijgen fysieke vorm in ontmoetingsplekken met soms speelvoorzieningen voor kinderen of bijvoorbeeld buurttuintjes. De kracht van spontane co-creatie is immens en levert resultaten en vaak een basis om op voort te bouwen.  De mensen in de wijk staan centraal, hun dromen in plaats van hun problemen krijgen aandacht. Op het hoogtepunt van deze wijkontwikkeling zijn tussen de 100 en 150 mensen heel concreet en hands on aan de slag.
 
Bottom-up initiatieven
We zien dat op sociaal vlak de resultaten van de Oasis Game vrij goed te noemen zijn, maar dat de realisatie van bijvoorbeeld een buurt- of speeltuin, stukloopt op beheer- en beheersingsdrang.
Veel  bottom up initiatieven lopen tegen de zoektocht van gemeentes met bottom-up initiatieven aan. Uit een recente bijeenkomst blijkt dat ook andere initiatiefnemers van co-creatie projecten, deze ervaringen delen. Van broedstraten tot nieuwe wijkcentra in krimpgebieden zijn met spontane co-creatie geslaagd in het op gang brengen van een beweging van anders denkende en het stimuleren van een cultuur die mensen en hun talenten en dromen centraal stelt. Een cultuur van actie en doen en niet wachten.
 
Hemel(wijk)bestormers
Net als met de Oasis Game is de grootste kracht van veel van deze initiatieven gebleken het bouwen van een sterk team hemel(wijk)bestormers die een wijk een impuls geven op basis van een positief gedeeld beeld. Doelen die allemaal aansluiten bij de wens of noodzaak van instanties om de bal bij de bewoners neer te leggen. Alleen, het is met enkel die wens nog niet klaar.
 
Voor verduurzaming, inbedding en draagvlak is samenwerking met stakeholders in en rondom de wijk, met name de gemeente onontbeerlijk. Toch is daar te merken dat er niet altijd snelheid zit in de processen, dat er niet overal specifieke functies zijn voor dit soort initiatieven. Langdurige procedures zijn gebruikelijk, er is gebrek aan continuïteit in samenwerkingspartners  en in sommige gevallen is er  zwakke institutionele cohesie  tussen de partners. De ontwikkeling van bottom up initiatieven lopen hier soms op stuk.
 
Beheersing
In een verschuivend krachtenveld ligt hier de grootste uitdaging in de Nederlandse context, in het algemeen en bij de Oasis Game. Daar waar stakeholders, gemeente en corporaties zeggen meer los te willen laten en het initiatief bij de burger neer te leggen,  is voor sommigen de snelheid van de Oasis Game te uitdagend om mee om te gaan. Na een intensieve voorbereidingsperiode wordt binnen twee weekenden de droom tot realisatie gebracht. Dat botst met de nog steeds gevoelde noodzaak tot beheersing. 
 
Aanvullende uitdaging
Een aanvullende uitdaging is dat we ook een proces volgen waar we van te voren niet weten waar het toe gaat leiden. Wij kunnen en willen niet tien weken van te voren een brief insturen met een verzoek waar een gemeentefunctionaris vervolgens aan vasthoudt terwijl het uiteindelijk een andere vorm krijgt.
 
Spanningsveld
Er zal altijd een spanningsveld blijven rondom bewoners en participatieve initiatieven die hun uiting krijgen in buitenruimte. Toch is opvallend hoe de ervaringen verschillen met de Oasis Games die hebben plaatsgevonden in Curacao, Bonaire en Sint Maarten in 2012. Het was boeiend om te zien hoe de samenwerking met overheid en semi-overheid  vaak veel soepeler verliep door de een veel minder sterke beheer- en beheersingsdrang. Daarnaast was er letterlijk samenwerking waarbij bijvoorbeeld op Sint Maarten met community police, het bestuur van de bewonersvereniging, de brandweer en leraren van de school de handen uit de mouwen werden gestoken. De donaties in materialen van partijen waren over het algemeen hoogwaardige kwaliteit en werden soms dezelfde dag van de werf geplukt. Nederland is anders dan de Antillen, akkoord, maar dat wil niet zeggen dat we daar geen lessen kunnen trekken.
 
Persoonlijke relaties
De belangrijkste les uit Brazilie en de Antillen is in twee woorden te vatten: persoonlijke relaties. Het is al met al een veel gehoorde kreet, de gemeente is te traag, wil niet meewerken, etc… Maar dat is makkelijk praten van buitenaf. Beheersdrang loslaten van instanties kan zeker geen kwaad, maar dat vraagt van bewoners dan ook wel om hun verantwoordelijkheid te nemen en het vertrouwen dat gegeven wordt te belonen. En dat vertrouwen kan gewonnen en gegeven worden als er relaties liggen, als er contact is, als er samengewerkt wordt.
 
Misschien is het in het kader van institutionele cohesie en relaties wel tijd voor een Oasis gemeente game.
 
Niels Koldewijn, stichting ELOS Nederland


Naar homepage