Knelpunten cliënten

Drie jaar na de invoering van de Jeugdwet blijkt het voor lang niet alle ouders en jeugdigen eenvoudig om de jeugdhulp te krijgen die nodig is. Volgens bijna één op de drie ouders in het onderzoek heeft dat zelfs veel moeite gekost. Dit geldt vooral voor gezinnen in een kwetsbare positie. Over de feitelijke hulp zijn cliënten over het algemeen tevreden. De onderzoekers pleiten onder andere voor een betere informatievoorziening waardoor cliënten hun weg naar jeugdhulp beter kunnen vinden en extra aandacht voor gezinnen in een kwetsbare positie. Daarbij is niet alleen een rol weggelegd voor gemeenten maar ook voor huisartsen, scholen en jeugdgezondheidszorg.

Passende zorg

Ook laat de evaluatie zien dat gemeenten nog onvoldoende toekomen aan het leggen van de verbinding tussen de jeugdhulp met andere domeinen, zoals de schuldhulpverlening, het onderwijs of de Wmo. Dat gemeenten die verbindingen zouden leggen was één van de belangrijkste overwegingen achter de decentralisatie.

Diversiteit lokale teams

De Jeugdwet biedt ruimte voor diversiteit in de lokale uitvoering waardoor gemeenten en zorgaanbieders beter kunnen aansluiten bij de vragen van burgers. Lokale teams zoals wijkteams, buurtteams of wijknetwerken, hebben in vrijwel alle gemeenten een cruciale rol gekregen bij het realiseren van de doelen van de Jeugdwet. In de evaluatie wordt geconstateerd dat er grote verschillen zijn tussen deze teams. Sommige teams verwijzen alleen door, sommige teams bestaan vooral uit specialisten, terwijl andere teams veel breder zijn samengesteld. Er zijn zorgen over de expertise van professionals in de lokale teams, met name bij complexe problemen. De onderzoekers bevelen aan dat lokale teams direct hulp kunnen bieden en daarvoor beschikken over professionaliteit in de breedte en specialistische expertise. Daarbij is er ruimte om bij de organisatie hiervan rekening te houden met de lokale context.

Administratieve lasten beperken ruimte professionals

De gemeentelijke beleidsvrijheid heeft geleid tot een grote diversiteit in de uitvoering van het jeugdbeleid. Dit heeft als neveneffect dat professionals zich geconfronteerd zien met een grote variëteit aan regelingen. Dat vraagt veel tijd, leidt tot een toename van administratieve lasten en perkt de ruimte in om zorg op maat te bieden. Er moet gezocht worden naar mogelijkheden om meer ruimte aan de professional te laten, zonder daarbij de gemeentelijke beleidsvrijheid in te perken.

Realiseren van de ambities van de Jeugdwet

Wat in het algemeen ontbreekt is een gedeelde visie op passende zorg waarin de diversiteit van hulpvragers en hulpvragen wordt erkend en benoemd. Een dergelijke visie is richtinggevend voor de gezamenlijke inspanningen om meer samenhang en samenwerking in de uitvoering van het jeugdbeleid te realiseren.

Rechtsbescherming

Uit de juridische analyse blijkt dat rechtsbescherming bij jeugdhulp nog tekortschiet. Aanbestedingsregels maar ook de spanning tussen gegevensuitwisseling en het recht op privacy bemoeilijken de samenwerking en samenhang in de jeugdhulp. Het verdient aanbeveling te onderzoeken hoe de afspraken hierover kunnen bijdragen aan de samenwerking binnen het sociaal domein en de samenhang in het stelsel.

Over de evaluatie

De evaluatie is uitgezet en begeleid door ZonMw in opdracht van de ministeries van VWS en JenV. De evaluatie is gebaseerd op bestaand onderzoek en enquêtes onder gemeenten, zorgaanbieders en ouders. De uitvoering lag bij een samenwerkingsverband van zeven organisaties: het Nivel, het Nederlands Jeugdinstituut, de Universiteit Leiden, Stichting Alexander, het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en Academische Werkplaatsen Jeugd verbonden aan de Universitair Medisch Centrum Groningen en de Tilburg University.

Bronnen:

Het hele rapport is hier te downloaden

Brontekst: SCP

Reactie van minister Hugo de Jonge

Wijkteams moeten op de schop (Binnenlands bestuur)

Ouders hebben ondanks nieuwe wet nog steeds moeite om juiste jeugdhulp te vinden (RTL)

Jeugdhulp krijgen blijft lastig (Medisch contact)