Laatst las ik een artikel over de cognitieve dissonantietheorie van Leon Festinger^[i]. Festinger testte die door medewerkers te laten infiltreren in een sekte, geleid door een zekere mevrouw Keech. Keech beweerde dat de wereld op 20 december 1956 zou vergaan. Festinger voorspelde dat de sekteleden ook na die datum zouden volharden in hun geloof. En zo gebeurde. Toen de beloofde zondvloed uitbleef, zocht de groepsleden de publiciteit om te laten weten dat God, vanwege hun niet aflatende gebed, besloten had de wereld te sparen. Aliens hadden dat in een nachtelijke boodschap aan Keech laten weten.  

Onlangs hoorde ik dat het Solar Team van de Universiteit Twente (UT) vervangen wordt. Dat is een groep studenten die samen een door zonnekracht aangedreven auto bouwen om mee te doen in de World Solar Challenge, een jaarlijkse race dwars door Australië. Vorig jaar werden ze derde. Dat was voor het universiteitsbestuur niet goed genoeg: het hele team wordt vervangen en er komt extra geld. Als dat nieuwe team dan nog niet wint, gaat de stekker er uit. ‘Deelnemen is belangrijk, net als winnen. Ook voor de uitstraling van de universiteit en de sponsoren’, aldus Victor van der Chijs, bestuursvoorzitter van de UT. Blijkbaar is dat de nieuwe visie op leren: mensen presteren beter als je ze flink onder druk zet.

Willem Mastenbroek zou zoiets anders aanpakken. Hij schreef in 1987 over conflicthantering en organisatieverandering[ii]. Volgens Mastenbroek versterken in een gezonde organisatie autonomie en verbondenheid elkaar. Succesvolle organisaties moedigen mensen aan hun nek uit te steken, maar bieden ook een vangnet voor als het mis gaat.

Doorredenerend in de stijl van de Twentse onderwijsbestuurders zou het logisch zijn dat ze opstappen als de UT over een jaar niet de beste Nederlandse universiteit is in de internationale University Rankings.

Maar waarschijnlijk krijgen ze tegen die tijd een buitenaardse boodschap dat ze moeten aanblijven.

Ben Boksebeld, beleidsfunctionaris School of Social Work, Saxion.