‘Het lijken open deuren’, zegt Quirien van der Zijden, als ze de punten opsomt die de grondslag van de werkwijze zijn. Versterk de regie van gezinnen. Investeer in de samenwerkingsrelatie met de gezinnen. Werk multisystemisch. Versterk en benut het sociale netwerk. Werk planmatig en doelgericht. Draag zorg voor continuïteit. Maar in de praktijk blijkt dit gemakkelijker gezegd dan gedaan, houdt ze haar gehoor voor in de bomvolle zaal van het Bartolomeus Gasthuis. ‘Het is ons opgevallen dat deze zaken die vanzelfsprekend lijken voor hulpverleners in de praktijk moeilijk zijn.’ Het is exact de lacune waarin beide auteurs met hun boek willen voorzien. De filosofie van eigen kracht, meer en meer gemeengoed in het domein van jeugd en gezin, methodisch handen en voeten geven.

Gordijnen dicht
Een vruchtbare samenwerking met gezinnen komt voor hulpverleners niet zomaar tot stand. Dat vertelt Arjan Bolt aan de hand van de uit de praktijk gegrepen lotgevallen van ‘de familie Scheurwater’. Twintig hulpinstanties betrokken, het gezin ziet door de bomen het bos niet meer en doet letterlijk de gordijnen dicht om de hulpverleners buiten de deur te houden. Begrijpelijke weerstand, vindt Bolt.
Loes Verlaak, gespecialiseerd hulpverlener in thuisbegeleiding legt uit hoe ze erin geslaagd is de samenwerking met het gezin weer gestalte te geven. Ze zegt vooral niet vooraf haar oor bij andere professionals te luister te hebben gelegd.‘Ik wilde zelf mijn mening vormen en heb naar het gezin geluisterd. Wat is jullie verhaal, waarom deden jullie telkens niet open?’ Haar onbevangen houding was de opmaat tot een vruchtbare samenwerking. En de bal lag bij het gezin: hoe gaan we het aanpakken? Er ontstond een klik tussen Loes en het gezin. De gesprekken gingen niet alleen over de problemen maar ook over mooie en goeie dingen. (‘Loes was eerst de mevrouw van de ggz en toen werd het een mens’).

Negen gemiste oproepen

Ook Carla Nettenbreijers, consulent wijkteam bij gemeente Schagen zweert bij onbevangenheid. Ze ging op bezoek bij een groot gezin dat als asociaal te boek staat. Negen gemiste gesprekken op haar mobieltje van collega-hulpverleners die een voorgesprek wilden. ‘Not amused waren ze toen ik dat negeerde.’
Verder moet Nettenbreijers van het hart dat het veelgebezigd credo motto ‘we moeten het sociale netwerk betrekken’ haar een doorn in het oog is. Het suggereert namelijk de dominantie van de hulpverleners. ‘Maar wiens netwerk is het?’
Verlaaks antwoord op de vraag wat ze vooral geleerd heeft van de werkwijze 1gezin1Plan: ‘Het is belangrijk om het gezin de regie te durven geven.’
Bolt, over de positie van de hulpverleners: ‘Hulpverleners zijn passanten. Dat betekent niet dat je rol onbelangrijk is, maar je moet je plaats weten.’  

Meer informatie over het boek: 1Gezin1Plan