Het opbouwwerk activeerde mensen in buurten en wijken om concrete actie te ondernemen om hun leefomgeving te verbeteren via bewonersgroepen en wijkgerichte actiecomitees. Talloze publicaties uit de jaren 60 en 70 beschreven de opbouwwerk-methodiek, de beroepsgroep had een eigen landelijk netwerk via onder meer een beroepsvereniging De Eenzame Fietser en een eigen tijdschrift. 

Het opbouwwerk als zelfstandig beroep is door bezuinigingen en andere prioriteiten van lokaal beleid en bestuur vrijwel verdwenen in de vorm waarin het ooit bestond. Er is ook geen beroepsopleiding Opbouwwerk, de jarenlang tanende beroepsvereniging is zo goed als verdwenen. En dat is jammer. Opbouwwerk had een sterke functie in de bevordering van onderlinge verbinding van buurtbewoners. Waar nu het beleid inzet op een participatiesamenleving is ook gebaseerd op de vaststelling dat die betrokkenheid ver te zoeken is.

Recent is er een biografie verschenen van één van de pioniers van het opbouwwerk: Piet Willems in Den Bosch. Van 1974 tot eind jaren tachtig werkte Piet als opbouwwerker in het beroemde welzijnsproject Den Bosch-Oost, een basisdemocratisch experiment (tegenwoordig zouden we het bewonersbedrijven noemen) en groeide uit tot een ‘icoon van het opbouwwerk’. In de jaren negentig tot zijn dood in 2004 werkte Piet stedelijk met allerlei kwetsbare groepen mensen, hij sprak daarbij altijd over het ’souterrain van de samenleving’. De biografie kan op deze pagina worden besteld.

Is de 'participerende samenleving' een modern antwoord op de weerstand van weleer? In het boek Burgers doen het zelf! (2018) van Ad en Freya Pijnenborg, wordt de ontwikkeling van een 1e zorgcoöperatie in Nederland beschreven. Interessant voor overheden, professionals en zorg- en welzijnsopleidingen, te leren omgaan met burgers en hun initiatieven.