Zingeving, vertrouwen & empathie
Ja, waarom wil je dit? Wat deed je ooit besluiten dat je dit werk wilde doen? Waarom koos je voor passend onderwijs (of werken in het sociaal domein), veilig, gezond en positief opgroeien en leven of meedoen naar vermogen? Wat maakte dat jij kinderen, jeugdigen, volwassenen, migranten, mantelzorgers, patiënten, cliënten, of gezinnen wilde bijstaan? Om welke redenen koos je er voor ouderen te verzorgen, mensen aan het werk te helpen, cultuur in de wijk te brengen, of …? Welke woorden beschrijven het beste jouw enthousiasme van toen? Wat zag, dacht en voelde je?
“Het was in het jaar ……, ik koos voor …… omdat……”
En wat zie je vandaag? Is jouw oorspronkelijke motivatie er nog steeds? Precies zoals je deze toentertijd had? Even krachtig en levend als toen? Het kan goed zijn dat je jouw oorspronkelijke motivatie niet zomaar kunt herinneren en verwoorden. Deze verdwijnt nogal eens uit zicht door ‘de waan van de dag’. En dus kan het nodig zijn dat je jezelf deze vraag opnieuw stelt.
“Ja, waarom doe ik dit eigenlijk?”
| Met vragers+ worden alle mogelijke partners in het gelijkwaardige samenspel bedoeld: cliënten, patiënten, bewoners, burgers, leerlingen, studenten, deelnemers of klanten en de bonuspartners die zij meebrengen: de partners, broers of zussen, kinderen, vrienden voor het leven, papa en mama, opa of oma, straat- en buurtgenoten, vrijwilligers, mantelzorgers of... En de collega’s ‘ uit andere organisaties en sectoren in het sociale domein of zelfs daarbuiten. |
Het antwoord op deze vraag is de spil van jouw persoonlijke kompas. Een logische vervolgvraag is dan ook wat jouw antwoorden betekenen voor jouw werk en de samenwerking met jouw vragers+. Hoe vormen jouw zingevende overtuigingen en waarden, jouw denken, voelen, willen en doen in de dagelijkse praktijk? Jouw diepe, persoonlijke betrokkenheid wordt geïnspireerd en gevoed door dit persoonlijke kompas. Jij beseft de goede dingen op de goede manier te willen doen, met het oog op de opbrengsten die jij nastreeft voor samenleving, doelgroep en jezelf.
Vertrouwen is de tweede bouwsteen. Zowel vertrouwen in jezelf als in degenen die op jouw pad komen. Vertrouwen betekent geloven in iemands goede trouw of integriteit, eerlijkheid en de wil om de eigen kracht, kennis, kunde en vaardigheden, volledig in te zetten. Als jij jouw vrager+ geen vertrouwen schenkt, waarom zou deze dat jou dan wel geven? Vertrouwen krijgen en geven gaan dus hand in hand. Dat betekent dat je hoe dan ook denkt en doet vanuit jouw rotsvaste geloof in jouw vragers+. Dat is jouw vertrekpunt. Vertrouwen wil zeggen niet in twijfel trekken, niet in ‘ja maar’ denken en doen. Vertrouwen wil zeggen dat jij in samenspraak met jouw vrager+ zoekt naar haalbare en duurzame mogelijkheden. Tegelijkertijd leidt vertrouwen niet tot kritiekloze acceptatie. Vragers+ zijn immers geen superhelden met een onbeperkte eigen kracht.
Vertrouwen geven, vraagt om zelfvertrouwen. In hoeverre geloof jij in jouw eigen kracht? Zelfvertrouwen maakt dat je weet dat jouw kennis, ervaring en vaardigheden toereikend zijn. Je weet dat jij in staat bent om in deze specifieke situatie een antwoord of oplossing te vinden. Net zo goed als dat je het vertrouwen kunt hebben dat dit voor de collega’s geldt waarmee je samenwerkt. Want ook al vertrouw je op jezelf, je weet dat je er in veel situaties goed aan doet de krachten te bundelen met teamgenoten of partners van andere organisaties.
Het derde element is empathie oftewel het vermogen om jezelf te verplaatsen in de gedachten, beleving en gevoelens van de ander. Door met jouw vragers+ mee te voelen en mee te leven ontstaat een diepere, persoonlijke verbinding. Deze helpt je in de eerste plaats om beter te begrijpen wat deze specifieke situatie betekent voor deze vrager+. Ook al omdat empathie je zicht geeft op de persoonlijke wereld van jouw vragers+. Doordat empathie samenwerking persoonlijker maakt, groeit het besef dat “wij” dit “samen” doen en ontstaan krachtigere positieve gevoelens ven erkenning, herkenning en verbondenheid. Hierdoor blijven we elkaar succes gunnen en zien we meer mogelijkheden om samen op te trekken en onze weg te vinden naar gezochte antwoorden en oplossingen. Simpelweg omdat we dat graag willen.
Empathie is tegelijkertijd ook de capaciteit om in verbinding te staan met jouw eigen gedachten, beleving en emoties. Zelfempathie maakt je er van bewust wat er voor jou het meeste toe doet. Allereerst in deze situatie en dit gesprek. Maar ook veel breder dan dat. Zelfempathie stelt je in staat verbinding te maken en te houden met de diepgevoelde overtuigingen, waarden en normen die jouw persoonlijke kompas vormen. Zelfempathie verheldert niet alleen wat deze situatie en dit gesprek met jou doen, maar geeft je ook goed zicht op de vraag of jij hier en nu de goede dingen op de goede manier doet. Wat houvast oplevert om jouw effectiviteit en professionele satisfactie te versterken.
Empathie maakt bewust van de helpende of tegenwerkende gedachten, belevingen en emoties en hun invloed op het voelen, denken en doen van jezelf en jouw vragers+. Daarmee richt je de aandacht op de persoonlijke energie die stimuleert of belemmert, waardoor naast verbondenheid en positieve emoties ook zicht ontstaat op de kansen die er zijn om jullie samenwerking (nog) beter te maken.
Zingeving, vertrouwen en empathie leiden tot verbinding met jouw vragers+. Zij zijn de voedingsbronnen van de alliantie die jij nastreeft.
Jos van der Horst
Dit artikel is een selectie uit de inleiding van het boek ‘Werk samen!’ De professionele aanpak in het publieke domein’ (Uitgeverij SWP 2023) van Jos van der Horst.
Dit artikel is een selectie uit deel 1 van ‘Werk samen!’ De professionele aanpak in het publieke domein’ (Uitgeverij SWP 2023) van Jos van der Horst
Eerdere bijdrage uit Werk samen!
