De aanleiding voor deze monitor is de afspraak tussen landelijke overheid, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en cliëntenorganisaties om de ambulante zorg in de GGZ te verbeteren en klinische capaciteit af te bouwen.  Doel is meer sociale inclusie en een gezonder, zelfstandiger leven van mensen met ernstige psychische problemen. Dit proces wordt ambulantisering genoemd.
Met de monitor brengt het Trimbos-instituut jaarlijks ontwikkelingen en verschuivingen in de zorg in kaart. Ook wordt een landelijk panel van tweeduizend mensen met ernstige psychische problemen gevraagd naar hun kwaliteit van leven en ervaringen met de zorg.

Verhouding onveranderd
Veelzeggend is dat de verhouding tussen uitgaven aan bedden (intramurale zorg) en ambulante zorg tussen 2012 en 2016 nagenoeg niet is veranderd. Er is wel beddenafbouw, maar de overblijvende bedden zijn van een hoger verzorgingsniveau. En de ambulante zorg werd niet intensiever, maar verschoof naar lichtere, kortdurende zorgvormen van Basis GGZ en POH GGZ. Verder laat de nieuwe peiling van het panel Psychisch Gezien zien dat de meeste panelleden nog steeds (erg) eenzaam zijn en niet participeren in de maatschappij op de manier zoals zij dat zouden willen.

Financiering is knelpunt
Uit de monitor blijkt tegelijkertijd dat er wel degelijk veel pogingen worden ondernomen om met nieuwe lokale projecten en samenwerkingstrajecten vorm te geven aan een verbeterde (organisatie van de) zorg voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Een belangrijke oorzaak voor de stagnatie komt voort uit financiële schotten tussen en binnen verschillende financieringskaders. Het regionale speelveld, met per regio enkele tientallen financiers is te complex geworden en te gefragmenteerd om tot een effectieve gezamenlijke regionale aansturing te komen.

Oproep tot actie
In een brief aan de staatssecretaris roept de begeleidende commissie van de monitor met vertegenwoordigers vanuit verzekeraars, instellingen, cliënten en wetenschap daarom op tot actie om te komen tot een eenvoudiger, flexibeler en meer geïntegreerde financiering van zorg en ondersteuning voor mensen met psychische problemen.
Bron: Trimbos-instituut