Vakblad voor sociaal professionals
en het sociaal domein

Een licht verstandelijke beperking is niet altijd zichtbaar of direct te herkennen. Vaak wordt dit pas duidelijk in het contact, wanneer blijkt dat iemand moeite heeft met begrijpen, plannen of het overzien van gevolgen. Juist daarom zijn alertheid, afgestemde communicatie en een zorgvuldige aanpak zo belangrijk.

Wat kunnen sociaal professionals betekenen voor gezinnen waarin ingrijpende jeugdervaringen én cognitieve en adaptieve beperkingen samenkomen? Elke familie kent een eigen verhaal, met een unieke manier van leven, denken en verbinden. In sommige gezinnen zijn ingrijpende ervaringen zoals verlies, uitsluiting, armoede en onveiligheid helaas geen uitzonderingen, maar terugkerende realiteiten die soms al generaties voortbestaan. Binnen die context vraagt ieder gezin om een eigen manier van afstemmen: in tempo, communicatie, opbouw van vertrouwen en de manier waarop ervaringen betekenis krijgen in het dagelijks leven. Voor sociaal professionals ligt hier de opgave: hoe biedt je ondersteuning die recht doet aan deze gelaagde werkelijkheid?

Hoe pak jij dit als hulpverlener aan? Welke uitdagingen en kansen signaleer jij? Graag neem ik je mee in mijn zoektocht met betrekking tot dit vraagstuk, waarin waardevolle bevindingen en ontwikkelkansen worden gedeeld.

Mensen met een verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid maken relatief vaak traumatische of stressvolle gebeurtenissen mee. Dit vergroot het risico op psychische klachten, zoals een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Binnen de zorg groeit het besef dat traumatische en stressvolle gebeurtenissen grote impact kunnen hebben op mensen met een verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid. Zorgprofessionals realiseren zich ook steeds meer hoe belangrijk traumasensitieve begeleiding en ondersteuning voor deze cliënten is. Toch is er nog te weinig aandacht voor de impact die zulke gebeurtenissen hebben op hun verwanten.

In de zorg- en welzijnssector wordt steeds vaker een beroep gedaan op ervaringskennis en de inzet van ervaringsdeskundigen. Zo ook de ervaringskennis van mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Deze ontwikkeling roept de vraag op of het benadrukken van het 'inzetten' van ervaringskennis niet bijdraagt aan de marginalisering ervan. Dit artikel onderzoekt deze kwestie door samen met ervaringsdeskundigen (met een lvb) epistemische rechtvaardigheid en de erkenning van diverse kennisbronnen binnen zorgorganisaties te benadrukken en te onderzoeken. Want maakt de nadruk op het ‘inzetten’ van ervaringskennis marginalisering niet juist blijvend?

Mo’s verhaal: een jongen met een verborgen geschiedenis Mo (20) is een jongen met een lvb die jarenlang op het Kamer Trainingscentrum van Levvel1 woonde en daar ook dagbesteding volgde. Hij leek een vrolijke jongen, die met grapjes moeilijke situaties uit de weg ging. Pas toen hij individuele therapie van Esther Bontekoe (Levvel) kreeg, durfde hij stukje bij beetje te vertellen over de traumatische gebeurtenissen in zijn jeugd. Alsof er in zijn hoofd een deurtje was opengezet. Maar hij vond het zichtbaar moeilijk om te delen, omdat hij dit zijn hele leven voor iedereen verborgen had gehouden.

De wisselwerking tussen een licht verstandelijke beperking (lvb) en middelengebruik is complex. Mensen met een lvb zijn kwetsbaar voor het ontwikkelen van een verslaving. En andersom kunnen mensen met een langdurige middelenverslaving cognitieve problemen krijgen. Ontstaat het ene uit het andere, of versterken ze elkaar? En hoe ga je daarmee om?

De overgang van school naar een plek in de samenleving is voor veel jongeren spannend en uitdagend. Voor jongeren met een beperking, die uitstromen uit het praktijkonderwijs (PRO) of het voortgezet speciaal onderwijs (VSO), is deze stap vaak extra complex. Er verandert veel. De structuur en veiligheid van de school verdwijnen, het aantal eigen verantwoordelijkheden neemt toe en er is geen vanzelfsprekende aansluiting op de nieuwe omgeving.

Mensen met een lichte verstandelijke beperking ervaren vaak overprikkeling, spanning en/of gedragsproblemen. Reflexintegratie richt zich op de neurologische basis van deze klachten. Door verstoorde reflexpatronen (opnieuw) te integreren ontstaat er meer rust, veerkracht en zelfregulatie. Dit artikel beschrijft hoe deze benadering nieuwe perspectieven kan bieden in de lvb-zorg.

Roken is een van de meest hardnekkige verslavingen. Nog te vaak gaan we eraan voorbij wat een rookvrij leven, ook voor personen met een licht verstandelijke beperking (lvb), kan opleveren. Maar hoe kom je in gesprek over zo’n spannend thema? En wat weten we over ‘ (S)Topper’ als lvb-hulpmiddel om deze groep te ondersteunen richting een rookvrij leven?

’De kaartjes met pictogrammen zijn als het ware de ondertiteling van je gesprek’, zo omschrijft Coki Janssen, portefeuillehouder lvb bij de Verslavingsreclassering GGZ, de meerwaarde van een drietal doorontwikkelde lvb-tools van de reclassering. De lvb-tools worden door reclasseringswerkers gebruikt om de inhoud van de gesprekken met cliënten visueel te ondersteunen en te structureren. ’Vaak zit de kracht van onze cliënten minder in praten en meer in doen. Door de tools te gebruiken sluiten we daar goed bij aan.’

Intact ontwikkelt samen met partners een unieke zelfhulpgroep die werkt voor deze vaak vergeten doelgroep. Lotgenotencontact blijkt effectief in het doorbreken van stigma’s, het vergroten van veerkracht en zelfvertrouwen. Bij Tactus Verslavingszorg groeit de vraag naar zelfhulpgroepen jaarlijks. In 2024 namen ruim 650 mensen deel aan een zelfhulpgroep. In Almelo werd in 2023 een nieuwe stap gezet: een speciale groep voor mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb)) én verslavingsproblematiek: de Kracht in Herstelgroep. Met veelbelovend resultaat.

In Nederland zijn er naar schatting 1,1 miljoen mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Mensen met een verstandelijke beperking zijn oververtegenwoordigd in de ggz, forensische instellingen en in gevangenissen. Daar worden ze echter vaak slecht herkend of verkeerd gediagnosticeerd, waardoor de juiste benadering en ondersteuning uitblijft. Tijdige erkenning van de moeilijkheden (en krachten!) is essentieel voor het bieden van de juiste hulp aan deze doelgroep. Maar hoe wordt er precies bepaald of er sprake is van een lvb?

Criminele uitbuiting onder jongeren is een ernstige vorm van mensenhandel. Deze specifieke vorm van uitbuiting kenmerkt zich door het onder dwang laten plegen van strafbare feiten, zoals diefstal, drugscriminaliteit of (online) fraude.

Het is avond en ik ben bij Sophie op haar slaapkamer. Als ik haar vraag hoe haar dag is geweest, geeft ze niet echt antwoord. Ik hoor haar zacht ’mwah’ zeggen en ze trekt haar schouders op. Ik laat een stilte vallen. Dan zegt Sophie opeens: ’Ik heb iets op mijn kamer waarmee ik mezelf pijn kan doen.’

Binnen het sociale domein worden hulpverleners regelmatig geconfronteerd met gezinnen die kampen met een opeenstapeling van complexe problemen (multiprobleemgezinnen). Deze gezinnen vragen om een specifieke aanpak, zeker wanneer er sprake is van een licht verstandelijke beperking (lvb) bij gezinsleden. Hulpverleners zijn vaak zoekende naar hoe zij hierin passende ondersteuning kunnen bieden. Het begrijpen van de gezinsdynamiek is essentieel voor effectieve hulpverlening en co-regulatie. Een signaleringsplan kan hierin helpend zijn.

Eten is nooit zomaar eten. Het kan troost bieden, controle geven of zelfs veiligheid creëren. Dat geldt zeker ook voor mensen met een verstandelijke beperking en obesitas. Toch ligt de focus in de begeleiding vaak op het gewicht en de daarbij behorende risico’s. Wat als we niet beginnen bij de kilo’s, maar bij de betekenis erachter?

Er is krapte op de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd staan veel mensen met een verstandelijke beperking te popelen om aan de slag te gaan, als ze de kans krijgen tenminste. Kwartiermakers spelen hierin een brugfunctie! Zorgorganisatie Cordaan in Amsterdam laat zien hoe het kan!

Praten over seksualiteit is voor veel professionals een belangrijk, maar tegelijkertijd ook lastig onderwerp. Gesprekken vinden vaak terloops plaats en worden zelden planmatig of doelgericht gevoerd. Toch hebben zowel jeugdigen als volwassenen, en in het bijzonder mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb), begeleiding nodig bij hun seksuele ontwikkeling. Omdat we niet kunnen verwachten dat die ontwikkeling vanzelf goed verloopt, is het van belang om naast spontane gesprekken ook op methodische wijze over seksualiteit te praten.

Praten over opvoeden lijkt eenvoudig. Maar lukt het ook écht? Ouders en kinderen geven aan dat gesprekken met hulpverleners in de jeugdzorg vaak lastig te volgen zijn door het gebruik van moeilijke woorden. Hulpverleners in de jeugdzorg erkennen dat het niet eenvoudig is om vakjargon te vermijden. Hoe kunnen ouders en kinderen dan écht meedoen in gesprekken en beslissingen over opvoeden en opgroeien?

Hulpverlening voor jongeren met een licht verstandelijke beperking (lvb) en psychische problemen vraagt om innovaties. Zo is de Tovertafel (TT; ‘serious gaming’) bij De Banjaard Ambulant Den Haag geïntegreerd in een groepsspeltherapie als een veelbelovende interventie. Het huidige onderzoek beschrijft de ervaringen van jongeren en professionals, de meerwaarde die zij zien van de TT en criteria waaraan een innovatieve interventie volgens hen moet voldoen.

Er is de laatste tijd steeds meer aandacht voor participatie in onderzoek, binnen het sociaal domein maar ook daarbuiten. Door de deelname van cliënten, inwoners, ervaringsdeskundigen en/of professionals wordt met een kwalitatieve, praktijkgerichte onderzoeksmethode gewerkt aan een interventie of praktijkontwikkeling.

’Mijn Levensverhaal’ is een narratieve interventie, die specifiek is ontwikkeld voor volwassenen met een lichte verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid en depressieve of traumagerelateerde klachten. Het uitgangspunt is dat ieder persoon een uniek verhaal heeft.

Mijn naam is Jeffrey Jhanjan en ik ben werkzaam bij GGZ Reclassering Fivoor. Ik doe onderzoek naar de online leefwereld van forensische cliënten. In deze wereld waarin ‘snel geld verdienen’ overal lijkt te lonken, worden cliënten vaak blootgesteld aan verleidingen waarachter serieuze risico’s schuilgaan. Wat op het eerste gezicht eenvoudig en aantrekkelijk lijkt, kan al snel uitmonden in schulden, criminele betrokkenheid of uitbuiting. Met dit artikel wil ik professionals bewust maken van relatief nieuwe fenomenen en gevaren.

Verbindend gezag is een effectieve manier om de vicieuze cirkel van machteloosheid te doorbreken in situaties met gewelddadig, zelfbeschadigend en grensoverschrijdend gedrag bij mensen zonder een verstandelijke beperking. Maar hoe pas je dit toe bij mensen met een verstandelijke beperking? Hoe leren we aan onze begeleidingsteams om niet alleen de oorspronkelijke interventies van Verbindend Gezag in te zetten, maar deze aan te passen aan de doelgroep waarmee ze werken? Wat hebben wij nodig om ons staande te houden in moeilijke situaties en hoe houd je vol met elkaar? Deze vragen stelden we ons zelf binnen Ipse de Bruggen.

Hoe draagt het schematisch en visueel vastleggen van gesprekken bij aan het vergroten van inzicht, eigenaarschap en regie bij mensen met een licht verstandelijke beperking? Welke voordelen biedt deze methodiek, en welke methodische onderbouwing ligt ten grondslag aan Teken je gesprek?

Sharon is een 28-jarige vrouw functionerend op een zwakbegaafd niveau. Ze woont met haar vriend in een eigen appartement. Ze heeft geen betaald werk, volgt geen dagbesteding en heeft al langere tijd zorg in de vorm van ambulante begeleiding en behandeling. Bij Sharon is er een vermoeden van persoonlijkheidsproblematiek. Sharon geeft bovendien aan veel last te hebben van oplopende spanning, nachtmerries en achterdocht naar alle mannen in haar leven. Ook heeft Sharon meerdere traumatische gebeurtenissen in haar leven meegemaakt.

Mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) beschikken over veel talenten, maar dragen vaak ook een rugzak vol kwetsbaarheden met zich mee. Eenvoudige alledaagse prikkels kunnen bij hen leiden tot overvraging, onbegrip en chronische stress – ingrediënten die gevoelens van isolement en wantrouwen versterken (Zoon & Van Rooijnen, 2018). We kennen deze patronen maar al te goed: de cliënt die voortdurend herhaalt dat ’niemand hem begrijpt’, de paniek bij onverwachte veranderingen, of de woede-uitbarsting als de emmer dreigt over te lopen. Gentle teaching (GT) kan helpen deze patronen te doorbreken. Toch wordt binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking nog vaak gedacht dat GT niet past bij de lvb-doelgroep; ’te soft’ is de overheersende opvatting. Inmiddels weten we beter.

Overgewicht en obesitas komen vaker voor bij mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) dan in de algemene bevolking. Dit vraagt om extra aandacht van professionals die met deze doelgroep werken. Een effectieve aanpak vereist maatwerk, duidelijke communicatie en nauwe samenwerking met de omgeving. In dit artikel ga ik in op de hulp en begeleiding die wij als professional kunnen bieden, waarbij gezondheid en kwaliteit van leven centraal staan.

Mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) lopen op verschillende levensgebieden regelmatig vast en doen vaker dan gemiddeld een beroep op de hulpverlening. In dit artikel een pleidooi voor meer aandacht van professionals voor ouderschap met een lvb en voor de kinderen die in deze gezinnen opgroeien.

’Wat we vaak als weerstand benoemen, is eigenlijk bescherming. Niet tegen ons als hulpverleners, maar tegen het systeem dat eerder pijn deed.’ Trauma is overal – maar zien we het wel? In de jeugdzorg is het besef dat trauma een rol speelt bij veel kinderen en ouders gelukkig breed doorgedrongen. Wat we onder trauma verstaan en hoe we het herkennen, blijft vaak beperkt tot de meer zichtbare vormen: mishandeling, misbruik, verlies, herbeleving, angsten, nachtmerries. Terwijl trauma zich net zo goed verstopt achter ogenschijnlijk ‘gewone’ situaties: ouders die niet reageren op mails, afspraken vergeten, impulsief of zelfs boos reageren bij controle of gebruik van bepaalde woorden, of gewoon niet meewerken.

In een samenleving die steeds ingewikkelder wordt, is het niet voor iedereen vanzelfsprekend om zelfstandig de weg te vinden. Voor mensen met een verstandelijke beperking kunnen alledaagse zaken, zoals het aanvragen van een uitkering, het regelen van zorg of het voeren van gesprekken met instanties, een flinke uitdaging zijn.

Hoe kun je de samenwerking tussen cliënten met een licht of matig verstandelijke beperking, hun begeleiders en naasten verbeteren? Binnen het door ZonMw gefinancierde project Inclusief Samenwerken in de Zorg gingen Hogeschool Utrecht, de LFB, Kansplus en zorgorganisaties Amerpoort, Amsta Karaad, Cordaan, Philadelphia Zorg en Zorgeloos Ambulant hier samen naar op zoek.

In dit artikel staan begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking centraal. Mensen met een verstandelijke beperking, ongeacht hun niveau van functioneren, hebben een verhoogd risico op probleemgedrag, wat grote impact kan hebben op begeleiders. De inzichten in dit artikel zijn daarom relevant voor begeleiders van mensen met een licht tot (zeer) ernstig verstandelijke beperking.

Naar school gaan, werken, je familie en vrienden bezoeken: om in Nederland aan de maatschappij te kunnen deelnemen moet je afstanden kunnen overbruggen. Mensen met een (licht verstandelijke) beperking zijn daarvoor vaak aangewezen op het speciaal vervoer. Dit betekent minder flexibiliteit en een beperkte actieradius. Een training om zelfstandig te leren reizen is een effectief middel om deze groep mensen meer vrijheid en zelfredzaamheid te bieden. Het is een zegen dat er speciaal vervoer bestaat, maar ervan afhankelijk zijn heeft zo zijn nadelen.

Wie bel jij als je extra handen nodig hebt? Ivy, SARA, Felix? Severinus is in 2024 van start gegaan met sociale robotica – voor verschillende cliënten met verschillende doelen. Want zoals niet één cliënt hetzelfde is, zo is er een scala aan sociale robots die een handje kunnen helpen.

Mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) hebben vaak een klein of onzichtbaar sociaal netwerk. De MLM-Tool (Mijn Leven Met…) kan daarbij helpen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden laten we zien hoe inzicht in het sociale netwerk houvast biedt voor cliënt en professional. Niet de zorgvraag, maar verbinding is de basis voor ondersteuning in het leven.

Armoede en schulden spelen een grote rol in het leven van jongeren binnen de jeugdreclassering, zeker bij jongeren met een licht verstandelijke beperking. Toch krijgt dit onderwerp nog te weinig structurele aandacht. Terwijl financiële bestaanszekerheid een voorwaarde is voor gedragsverandering, toekomstgericht werken en het voorkomen van terugval.

Mensen met verslavingsproblematiek worden vaak geweerd in de woonzorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Hoewel hun zorgvraag specifieke kennis en vaardigheden vraagt, is ook voor hen woonzorg goed te faciliteren. In dit artikel wordt beschreven hoe dit op locatie ‘De Wonde’ van Aveleijn gebeurt.

Humanitas DMH is een landelijke organisatie voor lvb-cliënten met bijkomende problematiek. Wij bieden zorg aan de lvb-doelgroep binnen de WMO, WLZ, de 24-uurs voorziening en het forensische domein. De zorg die Humanitas DMH biedt, is hard nodig.

Mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) hebben vaker last van emotionele en gedragsproblemen, al dan niet ten gevolge van ingrijpende gebeurtenissen. Psychomotorische therapie (PMT) zet het lichaam centraal: via bewegen en aandacht voor lichaamssignalen leren cliënten spanning herkennen en reguleren. Zo krijgen ze meer grip op hun gevoelens en gedrag, wat helpt bij het verwerken van trauma en het voorkomen van agressieve uitbarstingen.

‘Never waste a good crisis’ is een gevleugelde uitspraak van Winston Churchill. Suggererend dat de intrinsieke motivatie dan groot, zo niet het grootst is om problemen aan te pakken en tot positieve veranderingen te komen. Van een nood dus een deugd maken (Augustijn, Hagoort, Schuitemaker et al., 2021; Pelzer & Van den Bogaard, 2021). Het is in de klinische praktijk echter eenvoudiger gezegd dan gedaan, zo merken wij ook in ons werk op een crisis- en zeer intensieve behandelafdeling in de kinder- en jeugdpsychiatrie voor jeugdigen met een lvb-profiel en hun naasten. ‘Stel je voor: je zit al jarenlang met jezelf en anderen in de knoop, en het gaat van kwaad tot erger. Je ontvangt hulp van alle kanten en werkt overal aan mee, maar voelt je toch steeds slechter tot je nauwelijks nog iets voor elkaar krijgt. En dan hoor je dat niemand meer weet wat te doen en dat crisisopname de enige uitweg is.’

GREVIO, een toezichtsorgaan van de Raad van Europa, constateert in een nieuw rapport dat Nederland nog steeds niet voldoet aan de verplichtingen uit het Verdrag van Istanbul om vrouwen te beschermen tegen geweld. Slachtoffers krijgen te weinig bescherming en zowel de rechtspraak als instanties behandelen huiselijk geweld te vaak als een conflict tussen twee gelijken in plaats van machtsmisbruik. Daar moet verandering in komen.

Sawitri Saharso, Saartje Tack & Laurine Blonk bespreken in dit boek dilemma’s rondom vrijheidsinperking, gender en cultuur waar je als zorgprofessional in de dagelijkse praktijk mee te maken kunt krijgen. Hoe geef je als hulp- of zorgverlener goede zorg aan deze vrouwen?

Afgelopen week hebben veel jonge vrouwen gesproken (onder andere op sociale media) over de onveiligheid die ze vaak ervaren, naar aanleiding van alle heftige gebeurtenissen in het nieuws. Het is belangrijk dat dit gesprek niet alleen tussen en met (jonge) vrouwen wordt gevoerd maar ook met (jonge) mannen. Hoe praat je als ouder met je pubers, met oog voor veiligheid, maar zonder onnodig angst aan te wakkeren?

De helft (51 procent) van ouders van nu denkt dat opvoeden tegenwoordig moeilijker is dan vroeger. Digitale ontwikkelingen en social media spelen daarin een grote rol, maar ook de ongewenste meningen van buitenaf maken het lastig. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 2.000 ouders van kinderen tot 18 jaar van het Opiniepanel.

Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw omgebracht door haar (ex-)partner. Het is een patroon dat zich wereldwijd herhaalt, met opnieuw een tragische gebeurtenis als schrijnend voorbeeld.

In november verschijnt de Sozio-special: Huiselijk Geweld: geweld in afhankelijkheidsrelaties zoals partnergeweld, dwingende controle, intieme terreur, femicide en ook: kindermishandeling, ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld. Heb jij hier kennis over of er ervaring mee? Sozio biedt nu de ruimte om jouw inbreng te publiceren.

Het NSCR en de Vrije Universiteit Amsterdam hebben in opdracht van het WODC onderzoek hiernaar gedaan. Uit een representatieve steekproef blijkt dat 2,3% van hen ooit in het buitenland seks heeft gehad met een minderjarige terwijl zij zelf volwassen waren. Twee derde deed dit nog in de afgelopen vijf jaar, wat neerkomt op minstens 20.000 Nederlandse mannen die jaarlijks afreizen naar het buitenland en zich daar schuldig maken aan seksueel kindermisbruik. Om transnationaal seksueel kindermisbruik (TSK) tegen te gaan moet de pakkans vergroot worden en moeten de daders ervan beter in de gaten gehouden worden.

De Justitiële Informatiedienst (Justid) heeft grote steken laten vallen. In de taxibranche en de kinderopvang hebben de afgelopen twaalf jaar mogelijk mensen gewerkt die zedendelicten hebben gepleegd. Zij hadden een VOG (Verklaring Omtrent het Gedrag) die had moeten worden ingetrokken.

Crises zijn geen uitzonderingen meer, maar een terugkerend onderdeel van het dagelijks leven. We worden geconfronteerd met verstoringen op veel fronten: energie, klimaat, gezondheid, digitale veiligheid en economie. Niet één sector blijft onaangetast. De gevolgen raken ons direct, of het nu gaat om beschikbaarheid van voedsel, elektriciteit, internet of schoon drinkwater. Weerbaarheid wordt steeds meer een gezamenlijke opgave. Hoe komen we samen door deze tijden?

Nieuwe visie op mentale gezondheid. Psychische problematiek is een onderwerp dat iedereen aangaat. En er zou altijd goede en effectieve hulp beschikbaar moeten zijn. Echter de huidige ggz is vast gelopen in haar organisatie, strakke protocollering en overbod aan medische diagnostiek en behandelingen. Dit boek biedt oplossingen en handvaten voor noodzakelijke veranderingen. Het geeft inzicht in wat eigenlijk iedereen zou moeten weten over psychische problematiek.

In 2008 en 2017 zijn wetswijzigingen doorgevoerd waardoor tbs-gestelden als zij uit de kliniek komen, een langere periode onder toezicht worden geplaatst. Het WODC onderzocht de effectiviteit van de twee wetswijzigingen. De eerste wetswijziging vloeide voort uit het parlementaire onderzoek naar de tbs-maatregel en de tweede uit de Wet Langdurig Toezicht, gedragsbeïnvloeding en vrijheidsbeperking (Wlt).Het doel van deze wetswijzing was het verminderen van recidive. Uit onderzoek van het WODC blijkt dat dit doel niet is gehaald. Enkele andere subdoelen zijn wel behaald, zo zijn er minder heropnames van tbs-patiënten in de kliniek (hervattingen) na de wetswijziging van 2008.

Rondom het 12e Jaarcongres Huiselijk Geweld geeft David Mandel, auteur van het boek Stop met moeders de schuld geven en vaders negeren, drie masterclasses in Nederland waarin hij zijn ervaring en visie deelt.

Anorexia nervosa is een ernstige aandoening die mensen al eeuwenlang voor een raadsel stelt. Wanneer een ziekte ernstig is, is behandelen van belang. Maar wil men een goede behandeling inzetten, dan is het ook belangrijk om na te gaan wat er dan behandeld wordt. Het gaat daarbij niet om de te behandelen symptomen, maar om het aanpakken van de oorzaak, dus om de etiologie. Vaak ziet men in het ontstaan van anorexia nervosa een connectie met andere aandoeningen. Er is dan sprake van comorbiditeit, die zowel medisch als psychiatrisch kan zijn.

Elke vier dagen wordt er in het Verenigd Koninkrijk een vrouw gedood door haar (ex-)partner. In Nederland is dat iedere acht dagen. Femicide als extreme vorm van huiselijk geweld is een epidemie geworden. Jane Monckton-Smith is hoogleraar publieke bescherming, gespecialiseerd in interpersoonlijk geweld.

Trauma- en stressorgerelateerde klachten komen veel voor bij mensen met een verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid. Toch worden deze klachten nog te vaak niet gezien of niet goed behandeld met ernstig langdurig lijden als gevolg. Dat moet en kan beter. Screening, diagnostiek én effectieve behandeling zijn mogelijk, ongeacht leeftijd of niveau van functioneren. Tijdens het 14e Jaarcongres LVB besteden we uitgebreid aandacht aan dit onderwerp. Kom je ook op 25 september?

Van tijd tot tijd verschijnen er berichten in de krant dat kinderen door hun pleegouders zijn mishandeld. Dat roept de vraag op of pleeggezinnen wel de veilige haven zijn voor kinderen die niet langer thuis kunnen blijven vanwege misstanden, zoals ernstige verwaarlozing en mishandeling. Kinderen onderbrengen in een pleeggezin komt al heel lang voor en gaat terug tot de 18de eeuw. Maar sinds enkele decennia is het plaatsen van kinderen in een pleeggezin een professionele vorm van jeugdhulpverlening geworden.

Slachtoffers van het toeslagenschandaal worden nog altijd niet goed genoeg geholpen. Ouders krijgen vaak niet het schadeherstel dat in een rechtsstaat verwacht mag worden, de juridische kwaliteit van het herstelproces is ondermaats en te veel gezinnen zijn de regie kwijt. Het zijn de snoeiharde conclusies van een speciale commissie, die met een advies komt hoe het schadeherstel ‘sneller en beter’ kan. ‘Er is stevig ingrijpen noodzakelijk’, waarschuwt de commissie.

Uit een enquête van onderzoekscollectief Spit komt naar voren dat meerdere zorginstellingen weigeren complexe patiënten met ingrijpende verstandelijke beperkingen op te nemen omdat de zorgkosten voor deze groep hoog zijn. De tarieven die zorginstellingen ervoor betaald krijgen zijn al jaren niet toereikend, waardoor zorginstellingen terughoudend zijn om nieuwe mensen op te nemen, aldus de resultaten van de enquête die Spit onder cliëntondersteuners hield.

Wil je graag aansluiten bij een netwerk van sociaal professionals, die meewerken aan een stad waar iedereen meetelt?

Volgens de WHO dreigt Europa in 2030 een tekort van ruim 4 miljoen zorgprofessionals te hebben. Tegelijkertijd overwegen steeds meer zorg- en hulpverleners te stoppen: 49,3% noemt stress als belangrijkste reden, 42,5% wijst naar een te lage beloning. Hoe behouden we hen, juist nu de druk op de zorg en hulpverlening toeneemt? Uit de trendstudie 2025 blijkt dat 60% van de medewerkers vooral gemotiveerd wordt door zingeving en direct contact met mensen. Meer dan 70% ziet digitalisering en AI als kans om de werkdruk te verlagen.

Fysieke klachten kunnen gerelateerd zijn aan trauma en onveilige gehechtheid. Pat Ogden, pionier in de lichaamsgerichte psychologie, en haar collega Hanneke Kalisvaart geven het lichaam een plaats in de therapie.

Bij de master Pedagogiek staat groei centraal. Allereerst natuurlijk bij kinderen, maar jouw eigen groei als professional is minstens zo belangrijk. Je leert hoe je een bijdrage levert aan goede opvoeding en goed onderwijs. De opleiding verbreedt, verdiept én verstevigt jouw professionaliteit.

De volgende editie van het congres ‘Jouw werk, mijn leven’ van Partners voor Jeugd vindt plaats op donderdag 9 oktober van 13:30 tot 17:30 uur in een van de oudste en grootste boomkwekerijen van Europa: het Inspyrium in Cuijk.

Overheidsinstanties en hun (lokale) professionals komen steeds vaker in aanraking met mensen die zichzelf soeverein verklaren. Onderzoekers van het Centre of Expertise Veiligheid & Veerkracht van Avans Hogeschool onderzochten in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de ervaringen en aanbevelingen van deze lokale professionals in die contacten. In vakblad Sozio doen zij verslag van dit onderzoek. Een belangrijke les die volgt uit de verkenning is dat het cruciaal is om op individueel vlak weer goed professioneel contact te krijgen met mensen die zich soeverein verklaren.

Het gebruiken van joints, pillen of andere drugs leidt bij sommige gebruikers tot aanhoudende klachten. Je voelt je dan anders dan normaal: je bent vager, afweziger (depersonalisatie en/of derealisatie) of angstiger. Ook oogruis zien of flashbacks beleven (HPPD) komen voor. Soms kan iemand daar lang last van houden.

Op 16 september is de zorgstandaard Leefstijl in de ggz gelanceerd. Leefstijl wordt een vast onderdeel van de behandeling in ggz. Hiermee zet de ggz-sector een grote stap vooruit: vanaf 2025 is het stimuleren van een gezonde leefstijl een vast onderdeel van iedere behandeling, zoals afgesproken in het Integraal Zorgakkoord (IZA). Leefstijl is heel belangrijk voor de mentale gezondheid. Het helpt niet alleen bij het voorkomen van psychische klachten, maar speelt ook een belangrijke rol bij herstel. De gedragsverandering die hiervoor nodig is, blijkt voor veel mensen een flinke uitdaging. Hoe begeleid je iemand naar een gezonde(re) leefstijl?

De laatste jaren blijkt uit meerdere onderzoeken dat jongeren en adolescenten vaker last hebben van toegenomen maatschappelijke verwachtingen en mentale druk. Ruim één op de drie jongeren heeft mentale problemen. De grootste trigger hiervoor is de coronacrisis geweest. Tijdens de coronacrisis nam het aantal jongeren (12-25 jaar) met psychische klachten toe: van 10,9% naar 18%. Verder heeft in 2021 51% van de hbo- en wo-studenten (lichte tot matige) psychische klachten.

De laatste jaren neemt in de media de bezorgdheid over de mentale gezondheid onder jongeren toe. Steeds meer jongeren maken gebruik van hulpverlening. Hoe komt het dat zij zo veel mentale druk ervaren? En hoe gaan we als samenleving om met jongeren in een kwetsbare positie? Levi van Dam zoekt als bijzonder hoogleraar Veerkrachtig Opgroeien naar een antwoord op hoe je jongeren met mentale problemen het beste kunt helpen. Volgens Van Dam blijkt uit epidemiologisch onderzoek dat jongeren niet meer psychische problemen hebben dan 30 jaar geleden.

Eén aanpak van jeugdcriminaliteit is er niet. Het is daarom belangrijk om als politieagent/organisatie te kijken naar de juiste aanpak.

Het is goed dat er tegenwoordig meer aandacht is (in de media) voor het mentale welzijn van jongeren. Dit zorgt ervoor dat er meer aandacht is voor preventie en de behandeling van deze klachten. Toch zou er ook gedacht kunnen worden aan de manier waarop er over dit onderwerp geschreven wordt. De toon is vaak alarmerend en negatief.